Khalil Gibran

Khalil Gibran (Dżubran Chalil Dżubran) to znany i uwielbiany na całym świecie libański poeta i pisarz, ceniony szczególnie jako autor słynnego dzieła Prorok przetłumaczonego na wiele języków.

Cytaty z Proroka wykorzystywane są chętnie podczas rozmaitych okazji takich jak ślub czy narodziny dziecka, a w lutym 2012 roku w Hollywood rozpoczęły się przygotowania do ekranizacji Proroka z Salmą Hayek w jednej z ról.
Bezmiar talentu Khalila Gibrana podkreśla jego pozycja wśród twórców literatury światowej – uważany jest on bowiem za jednego z trzech najlepiej sprzedających się na świecie autorów po Szekspirze i Lao-Tsym. Wciąż mówi się o nim jako o jednym z najwybitniejszych przedstawicieli literatury arabskiej XX w. Gibran to także utalentowany malarz. August Rodin, którego Gibran poznał podczas pobytu w Paryżu na stypendium (1908–1910) w tamtejszej Académie Julien i École des Beaux-Arts , stwierdził, że jest to „William Blake XX wieku".

Khalil Gibran urodził się w 6 grudnia 1883 roku w mieście Biszarri, w północnym Libanie. Nazwa miasta w języku fenickim oznacza "dom Isztar". Chociaż autor przyszedł na świat w ubogiej rodzinie maronickiej (odłam chrześcijaństwa wschodniego), otrzymał solidne wykształcenie. Uczęszczał do założonej przez maronickiego duchownego Madrasat al-Hikma ("szkoły mądrości") w Bejrucie, gdzie uczył się języka arabskiego i poznawał wiedzę biblijną. Ponadto jego matka, Kamila, dość wcześnie dostrzegła artystyczny talent u syna i dbała o rozwój jego zdolności.
W 1895 r. wraz z matką i rodzeństwem wyemigrował do Bostonu i osiedlili się w Chinatown. Ojciec Gibrana został w tamtym czasie oskarżony o korupcję i osadzony w więzieniu, co na zawsze oddzieliło go od bliskich. Już wcześniej sytuacja rodziny nie była łatwa – ojciec Gibrana zaglądał do kieliszka i wstydził się intelektualnych aspiracji syna. Pogarszająca się sytuacja materialna rodziny skłoniła matkę autora do emigracji.

W Bostonie Gibran uczęszczał do Denison House – instytucji zajmującej się uzdolnionymi artystycznie dziećmi ze slumsów i ze środowisk imigracyjnej biedoty, gdzie rozwijał swój talent artystyczny.
Na stałe osiadł w Nowym Jorku (począwszy od 1912 roku), gdzie brał aktywny udział w życiu emigracyjnych intelektualistów arabskich, zakładając Ar-Rabita al-Kalamijja, "Ligę Ludzi Pióra", której członkowie tworzyli tzw. "szkołę syryjsko-amerykańską" w literaturze arabskiej. Szkoła ta była ściśle związana z nurtem romantycznym, wprowadziła także do literatury arabskiej nowe podejście do języka oraz nowe formy literackie. Był to czas kiedy Gibran bardzo blisko przyjaźnił się z innym popularnym libańskim autorem, Mikhailem Naimy.

Gibran zmarł po ciężkiej chorobie w Nowym Jorku 11 kwietnia 1931 r., a jego prochy, zgodnie z jego wolą, w tym samym roku zostały przeniesione  do Biszarri i pochowane w klasztorze Mar Sarkis, gdzie obecnie znajduje się muzeum pisarza. Świadectwem pamięci o poecie i artyście jest fakt, że w Stanach Zjednoczonych został uwieczniony pomnikiem w Waszyngtonie i pamiątkową płytą w Bostonie, a w Monachium działa Gibran Academy of Arts. Do dziś mówi się, że Liban posiada trzy symbole: cedr, góry i Khalila Gibrana…

Gibran na wcześniejszym etapie swej twórczości tworzył w języku arabskim. Od 1918 roku pisał w języku angielskim.

Wybrane dzieła w języku arabskim:

• Nubthah fi Fan Al-Musiqa (Muzyka, 1905)
• Al-Arwah al-Mutamarrida (Buntownicy, 1908)
• Al-Ajniha al-Mutakassira ( Połamane skrzydła, 1912) 
• Dam'a wa Ibtisama (Uśmiech i łza, 1914)
• Al-'Awasif (Burza, 1920)

Wybrane dzieła w języku angielskim:

• The Madman, 1918 (Szaleniec, Drzewo Babel, 2002)
• The Prophet, 1923 (Prorok, Nowy Horyzont, 2008)
• Sand and Foam, 1926 (Piasek i piana, Wydawnictwo Dolnośląskie, 1996)
• Jesus, The Son of Man, 1928 (Jezus. Syn Człowieczy, AGADE, 1995)

Poniżej zamieszczamy fragment przemówienia Mikhaila Naimy wygłoszonego podczas spotkania w Nowym Jorku upamiętniającego twórczość Gibrana. Jest to hołd bliskiego przyjaciela złożony bardziej wiecznie żywemu przesłaniu autora obecnemu w jego spuściźnie, niż samemu człowiekowi, który odszedł na zawsze; bardziej duszy, niż ciału Khalila Gibrana.

„Dusza Dżubrana Chalila Dżubrana była jedną z tych dusz doświadczających chwil całkowitej jasności, w których Prawda uwielbia się odbijać. W tym była chwała Dżubrana. W tym był jego ból. Gdyż dusza, która odzwierciedliła Prawdę choćby przez krótką chwilę, zawsze będzie już doświadczała bólu, ilekroć tylko przyjdzie jej odzwierciedlić nie-prawdę. Wielka jest różnica pomiędzy jej bólem a bólem dusz zaśniedziałych. Oko, które choćby przez krótką chwilę dojrzy oblicze Piękna, zawsze ronić będzie krwawe łzy, ilekroć dostrzeże brzydotę. Wielka jest różnica pomiędzy jego łzami a łzami oka, które dostrzega jedynie ziemskie piękno!

Komukolwiek nie znane są cierpienia Dżubrana, temu nie będzie również dane poznać jego radości. Zaś ktokolwiek nie zna jego radości, nie pozna również siły, która pozwoliła mu tchnąć te radości i cierpienia w słowa rozbrzmiewające muzyką, w kolory wyraźne niczym żywe myśli i pragnienia oraz w linie tworzące drabiny pomiędzy zamieszkującym ludzkie serce zwierzęciem i Bogiem spoczywającym w tym sercu na tronie. Odkrywając siebie samego przed sobą, Dżubran odkrywa nas przed nami samymi. Polerując lustro swej duszy, poleruje on lustra naszych dusz. W tej samej Prawdzie, w której znajduje on swoją chwałę i my znajdujemy naszą chwałę." 

Tekst, opublikowany w całości w posłowiu do książki Połamane Skrzydła pochodzi z biografii Gibrana autorstwa Mikhaila Naimy Khalil Gibran: A Bioraphy (Philosophical Library, New York, 1985).