Alchemia Miłości – recenzja "okiem iranisty"

Jakub Gajda (afganistan24.org)

Dzięki Wydawnictwu Barbelo na polskim rynku wydawniczym pojawił się niedawno bardzo estetycznie wydany tomik poezji pt. Alchemia Miłości. Wybór myśli sufickich. Zachęcająca do lektury okładka z nadrukowaną reprodukcją miniatury sprawia, że aż miło zajrzeć do środka i zagłębić się w mistyczną myśl poetów języka perskiego.

 Poniżej przedstawiamy krótki tej lektury opis i płynące z niej wnioski:

Alchemia Miłości to przekład wyboru wierszy sufickich autorstwa Davida i Sabrineh Fideler, który ukazał się w Stanach Zjednoczonych w 2006 roku, pod tytułem Love's Alchemy. Poems from the Sufi Tradition. Na tomik, oprócz stu siedemdziesięciu dwóch krótkich wierszy – myśli sufickich, zainspirowanych twórczością aż siedemdziesięciu dziewięciu poetów mistycznego nurtu islamu, składają się również kilkunastostronicowy wstęp oraz aneksy dotyczące przekładu poezji perskiej i klasycznych form tejże, a także krótki słownik terminów sufickich.

W Polsce dokonano dotychczas znacznej liczby przekładów perskiej poezji mistycznej z oryginału. Wśród tłumaczy warto wymienić choćby Aleksandra Chodźkę, Władysława Dulębę, Marka Smurzyńskiego czy prężnie działającego w ostatnich latach Alberta Kwiatkowskiego. Alchemia Miłości, na swoją niekorzyść, przekładem z perskiego oryginału nie jest. Niemniej, jak mniemam, nie o tłumaczenie oryginału tutaj chodziło.

Autorami uznanego w Stanach Zjednoczonych anglojęzycznego wyboru są David i Sabrineh Fideler i to ich, jako tłumaczy oraz interpretatorów należy, na równi z wszystkimi poetami sufickimi, uznawać za autorów zawartej w tomiku poezji. Autentyczność przekazu myśli Rumiego czy Attara może zatem pozostać nieco wątpliwa, spłaszczona lub sparafrazowana.

Zarzut ten brzmi może niejasno i nienaukowo. Spłaszczenie znaczeniowe (także w sensie myśli i filozofii) poezji perskiej występuje w każdym przekładzie na język europejski i jest to raczej powszechny mankament. Oryginalne wersy poetów mistycznych można czytać jako szyfr, przestawiając wersy i tak każdy wiersz może mieć co najmniej kilka znaczeń – stąd później w perskiej poezji wziął się np. tzw. styl indyjski. Perski poemat mistyczny to labirynt znaczeń a nie tekst z jednym konkretnym morałem. Irańczycy, Afgańczycy i Tadżycy wciąż zastanawiają się, co poeta miał na myśli, a niektórzy z nich uważają, że tymi samymi słowami zręczny mistrz wypowiedział dwie, bądź więcej myśli jednocześnie. To jest sedno perskiej poezji mistycznej.

Niemniej w wypadku poezji mistycznej ważny jest efekt końcowy – to, co zostaje w sercu czytelnika po lekturze. Polskiego przekładu dzieła Fidelerów podjął się Błażej Gałkowski. Mimo, że Alchemia Miłości to „przekład z przekładu" czy też nawet „przekład z interpretacji", nie można nie dostrzec pozytywnych, a wręcz przełomowych aspektów pojawienia się książki na półkach polskich księgarń. Myśl suficka wydaje się być w Alchemii interesująco uchwycona i przekazana w jasny, poetycki sposób. Krótko mówiąc – wiersze pochłaniają czytelnika i prowokują do refleksji nad duchowymi poszukiwaniami – i w tym aspekcie wybór wydaje się potwierdzać zgodność przekazu ze swymi perskimi pierwowzorami.

(...) Na koniec pozwolę sobie przytoczyć myśl Hafiza z Szirazu, zawartą w niniejszym tomiku:

Przestań udawać świętoszka
i bywalcom Tawerny ubliżać!
Nie tobie liczyć grzechy innych ludzi.

Artykuł w całości można przeczytać na stronie:  http://afganistan24.org/publicystyka/recenzje/539-alchemia-milosci-wybor-mysli-sufickich-recenzja-okiem-iranisty

A tu skrywa się wspaniała lampka do czytania. Kto ją pierwszy znajdzie i polubi artykuł na Facebooku, ten ją otrzyma!
Lampki niedługo będą dostępne w naszym sklepie. Szczegóły konkursu na Facebooku.